برای صادرات کالا نیاز است که صادرکنندگان و تجار با مهم‌ترین قوانین، مقررات و دستورات صادراتی در داخلی و خارج کشور آشنا باشند.
برای انجام بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی لازم است که در ابتدا با قوانین و مقررات مربوط به آن آشنا شد. بحث صادرات کالا نیز از این قضیه مستثنی نیست. قوانین و مقررات مربوط به صادرات و واردات به چندین بخش تقسیم‌بندی شده و سپس این قوانین در سطوح عملیاتی توسط آیین‌نامه و بخشنامه‌ها حالت اجرایی به خود می‌گیرند. تمام تجار و بازرگانان باید نسبت به این قوانین و آشنایی با آنها اطلاعات دقیق داشته باشند. اهمیت این موضوع بیشتر در دو دلیل خلاصه می‌شود. دلیل اول به اهمیت بحث قوانین و رویه‌ها در مباحث تجاری و بازرگانی برمی‌گردد و دلیل دوم به تغییرات پی‌درپی این قوانین در سطح اجرایی و عملیاتی برمی‌گردد. خصوصا در یکی دو سال اخیر که نوسانات ارزی و تصمیمات خلق‌الساعه بعد از آن، به این تغییرات پی‌درپی دامن زده است. ما در این مقاله به مهم‌ترین قوانینی که برای صادرات کالا باید با آن آشنایی داشته باشید، اشاره خواهیم کرد.
بدون شک قانون مذکور اصلی‌ترین و مهم‌ترین قانون در بحث تجارت و صادرات محسوب می‌شود. این قانون در 48 ماده قانونی، 45 تبصره و 14 بند تدوین شده و مربوط به سال 1366 است. بنابراین مطالعه کامل این قانون به فعالان تجاری و صادرکنندگان کاملا توصیه می‌شود. بخش‌هایی از این قانون مربوط به واردات و بخش‌های دیگر مربوط به صادرات است. در قانون مذکور بسیاری از موارد مربوط به صادرات و جزئیات مربوط به مراحل اجرایی و روندهای آن توضیح داده شده است.
معمولا هر قانونی که به تصویب مجلس می‌رسد، سپس آیین‌نامه اجرایی آن نیز به تصویب می‌رسد که نشاندهنده چگونگی نحوه اجرا کردن قانون است. در این خصوص نیز، قانون فوق دارای یک آیین‌نامه اجرایی بوده که مطالعه آن نیز به تجار و صادرکنندگان کاملا توصیه می‌شود. از آنجا که معمولا در آیین‌نامه‌ها نکات دقیق‌تر و اجرایی‌تری نسبت به قانون مربوطه بیان می‌شود، بنابراین در آیین‌نامه جرایی مقررات صادرات و واردات نیز به نکات دقیق‌تر و عملیاتی‌تر در خصوص صادرات محصولات اشاره شده است. این آیین‌نامه در سال 1373 با 46 ماده قانونی به تصویب رسیده و حاوی نکات ارزشمندی در خصوص صادرات کالا است.
قانون فوق نیز یکی از قوانین مهم مربوط به دنیای تجارت است که در سال 1390 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و 156 ماده قانونی دارد. در این قانون به مهم‌ترین نکات عملیاتی در خصوص امور گمرگی و ترخیص کالا اشاره شده است. بنابراین برای تمام افرادی که در زمینه تجارت دستی بر آتش دارند و به دنبال صادرات کالا هستند، مطالعه این قانون بسیار توصیه می‌شود. قانون امور گمرکی در فصول مختلفی تدوین شده که این فصول به امور مهمی مانند تخلفات و قاچاق، انبارها و سردخانه‌های گمرک، وظایف سازمان گمرک، هزینه‌های انجام خدماتی گمرکی، تشریفات گمرکی، فرایندهای گمرکی و بسیاری نکات دیگر اشاره شده است.
آیین‌نامه فوق نیز در راستای قانون امور گمرکی در سال 1391 به تصویب رسیده است. این آیین‌نامه در همان راستا به جزئیات و نکات دقیق‌تری در این زمینه اشاره کرده است. آیین‌امه اجرایی امور گمرکی دارای 13 بخش مختلف بوده که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به تعیین ارزش و قواعد مبدا، تشریفات قبل از اظهار، نگهداری کالا در گمرک، کالاهای متروک، معافیتها و ممنوعیت‌های گمرکی، اختلافات گمرکی و برخی موارد دیگر اشاره کرد. لازم به ذکر است از آنجا که بحث ترخیص کالا و امور گمرکی از جمله مسائل مهم در زمینه صادرات و تجارت کالا بوده، بنابراین آشنایی با قوانین گمرکی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
قانون فوق هر چند که به صورت مستقیم در ارتباط با صادرات نیست، اما به صورت غیرمستقیم حاوی نکات خوبی برای تجار و صادرکنندگان است. نکاتی که توجه به آنها کمک می‌کند تا فعالین تجاری با مباحث حقوقی مربوط به تجارت کاملا آشنا شوند. این مساله به آنها کمک می‌کند تا انواع تخلفات تجاری را بشناسند و از دعاوی تجاری احتمالی دوری کنند. این قانون در 10 فصل و 77 ماده قانونی تنظیم شده که در بخش‌های مختلف به تخلفات تجاری و قاچاق کالا و ارز پرداخته است. قانون قاچاق کالا و ارز در سال 1392 به تصویب رسیده و در دو سال بعد اصلاحات دیگری به آن اضافه شده است. قانون مذکور دارای یک آیین‌نامه اجرایی نیز بوده که نکته‌های جزئی‌تری را ارائه داده است.
تعرفه‌های گمرکی را می‌توان یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین اطلاعاتی دانست که اطلاع از آنها برای تمام تجار و صادرکنندگان بسیار حیاتی خواهد بود. در داخل کشور معمولا اوایل فرودین ماه هر سال جدول تعرفه‌های گمرکی همان سال اعلام خواهد شد که تعرفه کالاها و محصولات مختلف در آن ارائه می‌شود. با این حال، این جدول بیشتر برای واردکنندگان کالا در داخل کشور مهم است. با یک جستجوی ساده اینترنتی می‌توان به جدول تعرفه‌های گمرکی کشور در هر سال دست یافت. اما برای صادرکنندگان بیشتر جدول تعرفه‌های گمرکی کشور یا کشورهای مقصد مهم بوده که بسته به کشورها و محصولات مختلف، تفاوت خواهد داشت. اهمیت تعرفه‌ها در بحث صادرات از آن جهت است که می‌تواند بر روی هزینه‌های صادراتی اثرگذاری زیادی داشته باشد. از طرفی باید در نظر داشته باشیم که بسیاری از کشورها ممکن است بنا به دلایل مختلف مانند حمایت از کالاهای داخلی، اقدام به تغییر تعرفه کالاهای وارداتی خود کنند.
حمل‌ونقل کالا در بحث صادرات و واردات یکی از مهم‌ترین فرایندها و مراحل به شمار می‌رود که در این خصوص باید برخی قوانین و قراردادها را مدنظر داشت. معمولا روش‌های مختلفی برای حمل‌ونقل کالا از جمله روش‌های زمینی، هوایی، دریایی، ریلی و ترکیبی از این موارد وجود دارد. دو کنوانسیون ورشو و شیکاگو از جمله مهم‌ترین قراردادهای بین‌المللی در زمینه حمل‌ونقل هوایی بوده که باید به آنها توجه کرد. همچنین در بحث حمل‌ونقل دریایی نیز برخی قراردادها مانند کنوانسیون بروکسل، هامبورگ و لاهه وجود دارد که بازرگانان و تجار نباید به آنها بی‌توجه باشند. کنوانسیون یا عهدنامه کارنه تیر نیز یکی از مهم‌ترین قراردادهای بین‌المللی در زمینه حمل‌ونقل جاده‌ای و زمینی به شمار می‌رود. با این حال، علاوه بر این موارد باید به قوانین و مقررات داخلی کشورهای مختلف نیز توجه کرد.
شکی نیست که امور بازرگانی و تجارت درهم تنیدگی بسیار زیادی با بخش بانکی و مالی دارد. به طوری که یکی از مباحث مهم صادرات و به طور کل تجارت، بحث نقل و انتقال ارزی است. این مساله خصوصا با بحث تحریم‌ها گره خورده و اهمیت آن برای تجار بیش از پیش شده است. قانون پولی و بانکی کشور یکی از مهم‌ترین قوانین مرتبط با بحث تبادلات مالی و بانکی بوده که نیاز است تجار با آن آشنایی کامل داشته باشند. این قانون در سال 1351 به تصویب رسیده و تاکنون بارها مورد بازبینی و اصلاح قرار گرفته است. قانون مذکور در 45 ماده و چهار فصل مختلف تنظیم شده است. این قانون همچنین دارای یک آیین‌نامه اجرایی بوده که مطالعه آن نیز خالی از لطف نیست.
این قانون یکی از قوانین داخلی مرجع برای داوری اختلافات بین‌المللی بوده که در سال 1376 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و 49 ماده قانونی دارد. قانون مذکور یکی از اصلی‌ترین منابع برای حل اختلافات تجاری بین طرف‌های مختلف است.
نظر خود را بگذارید